Đậu đen (Đỗ đen) có nguồn gốc từ Châu Phi, được biết đến là loại thực phẩm bổ dưỡng xuất hiện từ lâu ở Việt Nam. Đậu đen thường dùng để nấu chè, nấu nước làm mát và thanh lọc cơ thể vào những ngày hè. Ngoài ra còn chứa nhiều protein, khoáng chất thiết yếu khác có giá trị dinh dưỡng cao. Đậu đen còn được xem là vị thuốc có giá trị trong cả y học Đông y và Tây y. Thế nhưng không phải ai cũng biết hết tác dụng của vị thuốc này.
Hãy cùng Maison Mận-Đỏ bổ sung thêm kiến thức về tác dụng của đậu đen nhé!
Dưỡng chất có trong đậu đen
Bạn có biết với mỗi 100gr đậu đen thì sẽ cung cấp cho bạn những dưỡng chất gì không? Dưới đây là thông tin dinh dưỡng do Viện Dinh Dưỡng – Bộ Y Tế cung cấp:
- Lượng Calo: 325kcal
- Chất béo: 1,7g
- Natri: 461mg
- Carbohydrate: 53,3g
- Chất xơ: 4,0g
- Đường: 0,3g
- Chất đạm: 24,3g
- Hàm lượng cao các axit amin khác.
Đậu đen được chia làm 2 loại được sử dụng phổ biến đó là đậu đen lòng trắng và đậu đen lòng xanh. Cả hai loại đều mang giá trị dinh dưỡng cao, đặc biệt là đậu đen lòng xanh.
Tác dụng của đậu đen
Tăng cường sức đề kháng
Trong đậu đen cũng chứa hàm lượng vitamin C nhất định. Giúp tăng cường sức đề kháng và phòng bệnh cảm cúm tốt. Ngoài ra còn có vitamin A giúp sáng mắt, chữa bệnh còi xương, chậm lớn ở trẻ em.
Giảm huyết áp
Hàm lượng natri thấp có trong đậu đen giúp người bị cao huyết áp duy trì được huyết áp ở mức ổn định. Ngoài ra còn có thêm lượng canxi, magie và kali dồi dào. Những chất này có khả năng làm giảm huyết áp một cách tự nhiên.
Phòng tránh bệnh tim mạch
Các chất có trong đậu đen như vitamin B6, kali, chất xơ, folate và phytonutrient giúp cho tim mạch khỏe hơn. Lượng chất xơ giúp giảm cholesterol trong máu nên giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Vitamin B6, folate ngăn chặn sự tích tụ của homocysteine giúp giảm nguy cơ làm hỏng mạch máu, bảo vệ tim mạch tốt hơn.
Duy trì xương khớp khỏe mạnh
Các thành phần photpho, sắt, canxi, protein, magie, đồng, kẽm, mangan là những chất cần thiết giúp xây dựng và duy trì cấu trúc xương chắc khỏe.
Chữa bệnh tiểu đường
Với lượng chất xơ dồi dào có trong đậu đen có thể giúp các bệnh nhân bị tiểu đường giảm lượng đường huyết, lipid và cải thiện insulin trong máu. Cứ mỗi 1 chén đỗ đen nấu chín (khoảng 172g) sẽ cung cấp khoảng 50% nhu cầu chất xơ của mỗi người/ngày.
Kích thích tiêu hóa, chống táo bón
Đậu đen là ứng cử viên đầu bảng trong số những loại thực phẩm giàu chất xơ. Vậy nên khi tiêu thụ sẽ tạo ra môi trường lý tưởng cho các loại vi khuẩn có lợi trong ruột kết phát triển. Từ đó thúc đẩy tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón, giúp hoạt động đi tiêu dễ dàng hơn.
Chữa bệnh trĩ, đi ngoài ra máu
Bên cạnh lợi tiêu, tốt cho đường tiêu hóa, đậu đen còn giúp giảm sưng búi trĩ, giảm đau và chảy máu khi đi ngoài.
Phòng tránh ung thư, giải độc
Selenium có trong đậu đen giúp thanh lọc những chất độc hại có thể phát triển thành căn bệnh ung thư ra khỏi cơ thể. Selenium còn ngăn ngừa viêm và giảm sự phát triển của khối u. Ngoài ra, chất này còn giúp cải thiện chất năng của men gan, đào thải những chất độc hại ra khỏi cơ thể.
Đậu đen còn có molybdenum. Chất có thể đào thải sulfites – một chất độc hại được tìm thấy trong các thực phẩm công nghiệp. Có thể gây đau đầu, rối loạn nhịp tim, mất tập trung. Ăn đậu đen chính là cách ngăn ngừa ung thư, giải độc tố trong cơ thể đơn giản mà hiệu quả.
Chữa tóc bạc sớm, ngăn rụng tóc
Vitamin B6 và kẽm có trong đậu đen kích thích các nang tóc, giúp tóc chắc khỏe. Làm tóc mọc nhanh, đen và mượt hơn.
Đẹp da
Sở hữu nhiều khoáng chất, vitamin cùng với 10 loại axit amin cần thiết giúp dưỡng ẩm và ngăn ngừa lão hóa da. Ngoài ra còn kích thích sản xuất nhiều collagen làm da dẻ trở nên mịn màng và căng mọng hơn. Polyphenol có trong đỗ đen được biết tới như một chất chống lão hóa tốt. Anthocyanin cũng có tác dụng chống oxy hóa hiệu quả.
Giảm cân
Đậu đen giúp hỗ trợ giảm cân, duy trì vóc dáng hiệu quả. Lượng chất xơ giúp cơ thể no lâu, giảm bớt cảm giác thèm ăn. Đây là thực phẩm được khuyên dùng trong thực đơn của người béo phì vì có đầy đủ các chất dinh dưỡng hàng ngày của cơ thể.
Trị đau đầu, mất ngủ
Trong Đông y có bài thuốc chữa mất ngủ bằng rượu đậu đen. Loại rượu này khi dùng mỗi ngày (1 ly nhỏ/ngày) có thể kích thích lưu thông máu lên não, thư giãn thần kinh, giảm đau đầu, giúp dễ ngủ và ngủ ngon giấc hơn.
Tăng cường hệ thần kinh
Lượng axit amin, vitamin B9, folate và molypden cần thiết cho cơ thể giúp cải thiện chức năng của hệ thống thần kinh. Ngăn chặn nguy cơ mắc các bệnh về thoái hóa thần kinh như Parkinson.
Tốt cho thận
Theo quan niệm của Đông y, đậu đen thuộc hành thủy có tác dụng dẫn thuốc về thận, giúp bổ thận. Qua đó cải thiện chức năng sinh lý cũng như các vấn đề khác về sức khỏe có liên quan đến thận.
Hỗ trợ điều trị bệnh gout
Theo kinh nghiệm dân gian, với mỗi 2 ly nước đậu đỏ mỗi ngày (sáng và tối) sẽ giúp khớp giảm sưng viêm.
Giải rượu, chống ngộ độc rượu
Đậu đen có tác dụng giảm thiểu tác hại của cồn đối với cơ thể, đồng thời giải rượu nhanh khi say.
Tác dụng của nước đậu đen
Ngoài dùng để nấu chè và chế biến thành món ăn thì đậu đen còn được sử dụng để nấu nước đậu đen/ rượu đậu đen. Đây cũng là bài thuốc Đông y hữu hiệu để chữa các chứng sau:
- Đau bụng: Dùng đậu đen ngâm rượu uống hoặc sắc với nước rồi chế thêm rượu vào.
- Dị ứng, lở ngứa, mụn nhọt: Rang đậu đen nhỏ lửa cho đến khi lòng đậu chuyển vàng.
- Đau lưng sườn: Ngâm đậu đen với rượu uống.
- Liệt dương: Rang đậu đen sau đó ngâm với rượu.
- Đái tháo đường: Tán nhỏ đậu đen và Thiên hoa phấn làm viên rồi uống với nước sắc đậu đen.
- Bị trúng gió nguy cấp, tê cứng tay chân, chóng mặt say sẩm: Rang cháy cho đến khi bốc khói, sau đó ngâm rượu 1 ngày đêm rồi uống.
Tác hại của đậu đen
Đậu đen mang lại rất nhiều tác dụng tốt cho cơ thể, vậy đậu đen có tác hại không ? Để sử dụng thực phẩm này hiệu quả nhất thì cần phải lưu ý những điều sau:
- Người có dấu hiệu bị tiêu lỏng, viêm loét hoành tá tràng, loét dạ dày hoặc bị dị ứng với đậu đen không nên dùng.
- Không dùng đậu đen chung với các thực phẩm, chế phẩm chứa nhiều chất như: canxi, sắt kẽm. Vì phytate có trong đậu đen sẽ gây ức chế khả năng hấp thụ các chất đó.
- Ăn quá nhiều trong 1 lần sẽ gây khó tiêu, đầy bụng.
- Nước đậu đen tốt cho sức khỏe nhưng không nên lạm dụng, thay thế cho nước lọc. Một ngày uống tư 1-2 ly là đủ.
- Trẻ em dưới 1 tuổi không nên uống nước đậu đen.
- Tránh dùng đậu đen cùng lúc với các thực phẩm: sữa tươi, rau chân vịt, ngũ sâm,…
- Đậu đen có thể làm giảm hiệu quả của một số thuốc. Nên hỏi ý kiến bác sĩ nếu bạn có ý định sử dụng thực phẩm này trong thời gian điều trị bệnh bằng thuốc.
Lưu ý trong cách lựa chọn và bảo quản đậu đen
Khi mua đậu khô, nên lựa đậu còn nguyên hạt (không bị nứt, vỡ), hạt đậu mịn, bóng. Những lỗ nhỏ trên hạt đậu khô có thể có nghĩa là chúng đã bị sâu mọt xâm hại. Nên bảo quản đậu đen ở nơi kín, khô ráo và thoáng mát để có thể sử dụng được lâu hơn (lên đến một năm). Sau khi nấu chín, đậu đen nên được bảo quản trong tủ lạnh. Hạn sử dụng tối đa chỉ từ bốn đến năm ngày đối với ngăn mát và có thể lên đến sáu tháng nếu bảo quản trong tủ đá.
Hy vọng qua bài viết này của Mận-Đỏ các bạn đã có thể hiểu thêm về tác dụng của đậu đen. Cũng như biết cách sử dụng đậu đen một cách hợp lý để đem lại hiệu quả tốt cho sức khỏe của bạn và gia đình mình nhé!
